حسابداری مدیریت بودجه

یونس ولی زاده کارشناس ارشد مدیریت دولتی (مالی)

حسابداری مدیریت بودجه

یونس ولی زاده کارشناس ارشد مدیریت دولتی (مالی)

پاسخ به سوال شما دانشجویان عزیز راجع به آربیتراژ

سوال:

· با سلام و خسته نباشید

· استاد در مورد آربیتراژ سوال داشتیم؟

پاسخ:

آربیتراژ در علم اقتصاد و مالیه به معنای بهره گرفتن از تفاوت قیمت بین دو یا چند بازار برای کسب سود است. برای مثال فرض کنیم یک بانک آمریکایی یک شعبه در ایران و یک شعبه در آمریکا داشته باشد، حال اگر انتقال پول بین دوکشور کاملاً آزاد باشد این بانک می‌تواند از شعبه آمریکا که پول بیشتری درآن ذخیره شده مقداری را به شعبه ایران منتقل کند و در ایران به عنوان وام بفروش برساند، طبق فرایندهای عرضه و تقاضا بسادگی می‌توان دریافت که به علت کاهش عرضه وام درمبدا یعنی آمریکا نرخ بهره وام بالا میرود و در ایران برعکس!

اثرات آربیتراژ

یکی از ویژگی های آربیتراژ این است که میتواند به عنوان عاملی در برابر تحریم های اقتصادی عمل کند، دوم اینکه سود سرمایه گذاری در کشورهای مختلف جهان برابر میشود و فقط مزیت های نسبی طبیعی مانند عوامل جغرافیایی به علاوه احساسات ملی گرایانه تعیین کننده ترجیحات سرمایه گذاران خواهند بود. آربیتراژ در جاهای دیگری چون بورس نیز امکان پذیر است.

آربیتراژ؛ دستیابی به هدف با هر وسیله

مطالب کامل تر

به کسب سود از طریق اختلاف قیمت در دو بازار مختلف آربیتراژ می گویند. به عبارت دیگر آربیتراژ روشی است که در آن سرمایه‌گذار از تفاوت‌های قیمت یک سهام قابل دادوستد در دو یا چند بورس اوراق بهادار سود می‌برد. او سهم را در بازاری که قیمت پایین‌تر است، خریداری می‌کند و بی‌درنگ در بازاری که قیمت بالاتر است، می‌فروشد. یکپارچگی بازار های مالی امکان آربیتراژ به علت اختلاف در مکان بازار را تقریبا به صفر رسانده است. این نوع آربیتراژ در بازارهای کالایی به علت وجود هزینه نگهداری و حمل و نقل و... که باعث ایجاد قیمت های متفاوت برای یک کالا می شود، اتفاق می افتد. اما اختلاف به علت تفاوت در زمان، فرصت آربیتراژی را برای هم بازارهای مالی و کالایی از طریق قرارداد آتی ایجاد می کند. آربیتراژ در بازار آتی سهام زمانی اتفاق می افتد که فرد با حذف ریسک نوسانات قیمت در طول زمان سهم پایه را در یک بازار (نقد و آتی) خریده و در بازار دیگر به فروش برساند. • قیمت های بازار آتی بالاتر از نقد باشد: آربیتراژگر می تواند سهم پایه را در بازار نقد خریده و به طور همزمان در بازار آتی با قیمت مشخص به فروش برساند. خرید سهم به تعداد 10000 به قیمت 3000 ریال در بازار نقد و فروش یک قرارداد سایپا (هر قرارداد در نماد سایپا شامل 10000 سهم است) در بازار آتی به قیمت 4000 ریال:

سود ناخالص ریال 1.000.000 = 10.000 × (3.000 – 4.000) کارمزد خرید در بازار نقد 148.800= 00496/0 × (10.000 × 3.000) کارمزد فروش در بازار آتی 198.400 = 00496/0 × (10.000 × 4.000) مالیات فروش کارمزد تسویه 400.000 = (005/0 + 005/0) × (10.000 × 4.000) کارمزد ورود به دوره تسویه و مالیات فروش (سود خالص) 9.252.800 = (400.000 + 198.400 + 148.800) – 10000000 (سود ناخالص)

در مثال فوق سود حاصل از آربیتراژ 9،252،800ریال می باشد که با توجه به سرمایه مورد نیاز شامل 30،000،000 ریال بابت خرید سهم از بازار نقد و 5،600،000 ریال بابت وجه تضمین اتخاذ موقعیت باز سایپا 04 در بازارآتی بازده این سرمایه گذاری برابر با 26 درصد است. تاثیر تصمیمات شرکتی بر دارندگان موقعیت های باز همزمان با بسته شدن سهم در بازار نقد، در بازار آتی نیز معاملات روی نمادهای مربوط به سهم یادشده، در تمام سررسیدها تا زمان باز شدن در بازار نقد متوقف می شود. الف) اگر شرکت اقدام به تقسیم سود کند: بر خلاف رویه متداول در بورس ها، در بورس تهران به منظور حذف ریسک پیش بینی سود (انحراف سود مورد انتظار از سود مصوب ناشر در مجمع) قبل از باز شدن نماد سهم در بازار آتی، از آخرین قیمت تسویه روزانه، سود مصوب کسر می شود. این تغییر در قیمت تسویه در حساب طرفین قرارداد لحاظ نمی شود در نتیجه مشارکت کنندگان بازار (در صورتی که برگزاری مجمع طی دوره باشد) برای تعیین ارزش آتی سهم به منظور ثبت سفارش در بازار آتی نباید سود تقسیمی را از قیمت کسر کنند. مثال کاربردی: اتخاذ موقعیت خرید با قیمت 4000 ریال آخرین قیمت تسویه قبل از برگزاری مجمع 4500ریال سود تقسیمی در مجمع 600 ریال تعدیل در قیمت تسویه به صورت زیر محاسبه می شود: ریال 3900 = 600- 4500 (با تغییر قیمت تسویه به علت تصمیمات شرکتی در حساب عملیاتی دارندگان موقعیت باز، تغییری اعمال نمی شود) در صورتی که بعد از بازگشایی نماد، معاملات روی قیمتی بالاتر انجام شود (مثلا4200 ریال) نحوه محاسبه سود و زیان روزانه برای دارندگان موقعیت خرید از ابتدای اتخاذ موقعیت به شرح زیر است: ریال 500= 4000 – 4500 اضافه می شود: سود واریز شده به حساب خریدار قبل از برگزاری مجمع به ازای هر سهم اضافه می شود: تغییر در قیمت تسویه از 4500 به 3900 بدون تغییر در حساب مشتری اضافه می شود: افزایش قیمت تسویه از 3900 به 4200 300= 3900-4200 یعنی با اخذ موقعیت خرید روی قیمت 4000 ریال با حساب آخرین قیمت تسویه 4200 در حساب مشتری دارنده موقعیت خرید مبلغ 800 ریال واریز شده است و می توان این طور در نظر گرفت که به حساب خریدار علاوه بر واریز مابه التفاوت قیمت خرید و آخرین قیمت تسویه سود تقسیمی مجمع نیز واریز می شود. ب) اگر شرکت اقدام به افزایش سرمایه کند: افزایش سرمایه ناشر سهم پایه منجر به تعدیل آخرین قیمت تسویه روزانه و اندازه قرارداد آتی می شود. در این صورت، بورس پیش از بازگشایی نماد معاملاتی قراردادهای سهم پایه، تعدیلات لازم را انجام می دهد.